Sophie Straat: de smartlap is niet dood!
Door Pernilla Ellens | 31 okt 2023
Op zaterdag 11 november keert Sophie Straat terug naar Eindhoven, ditmaal niet in Stroomhuis maar voor een stijf uitverkochte Kleine Zaal. Sophie Straat verlangt naar het grootstedelijke leven van vroeger en uit dat in smartlappen gezongen met een onvervalste Amsterdamse tongval. Bakfietsen, kinderpsychologen en yoga trainers: weg ermee. Maar verwacht geen conservatief gedoe, Sophie Straat is uitgesproken feministisch en activistisch. Nederlandstalig kan dus ook kritisch zijn. We spraken Sophie en Wieger tijdens hun vorige bezoek over vrouwen in de politiek, het protestlied, en de toekomst van de smartlap.
Hoe komen jullie op de onderwerpen voor liedjes?
Sophie: We zijn we eigenlijk constant in gesprek over onderwerpen die ons bezighouden, zowel uit de actualiteit als problemen die al jaren spelen. We hebben ook een relatie, dus vaak discussiëren we thuis of tijdens het wandelen. We gaan zeker niet in de studio zitten met de intentie van ‘en nu gaan we een liedje maken’. Soms horen we iets op de radio bijvoorbeeld, en dan gaan we gelijk daarover praten en ontstaat het idee voor het liedje.
Wat tof dat jullie naast muzikanten ook geliefden zijn. Ik ben benieuwd, wat vinden jullie het leukst aan elkaar?
Sophie: Ik vind het heel interessant en aantrekkelijk als iemand een passie heeft. En dat vind ik mooi aan Wieg, dat hij zo’n grote passie heeft voor muziek en zo goed is in muziek maken.
Wieger: Ik vind het heel aantrekkelijk aan Sophie dat ze niet met de stroom mee zwemt en vaak iets niet doet wat wel verwacht wordt. Tijdens ons werk is dat soms lastig, als ze iets niet wil doen, maar persoonlijk vind ik dat juist super leuk aan haar.
Het debuutalbum '‘T is niet mijn schuld' bezingt met een snik het moderne Amsterdamse leven, in liedjes waarin het verleden doorklinkt. Zijn jullie nostalgisch?
Sophie: Het hele album gaat over de tijd voor de gentrificatie, maar toch ben ik blij dat ik nu leef en niet in de jaren ‘60. We zijn bijvoorbeeld totaal niet nostalgisch over het koningshuis of over abortus.
Wieger: Veel smartlappen zijn eigenlijk liefdesliedjes, die zijn sentimenteel en melancholisch van aard.
Sophie: Maar ik wil eigenlijk geen liefdesliedjes meer maken, maar vooral kritisch over misstanden zingen.
Wieger: En dat is ook de reden dat we soms een beetje afwijken van het smartlap format kwa sound, door bijvoorbeeld een ska nummer zoals Tweede Kamer te maken, of meer de rock en punk hoek op te gaan. Want als we heel boos zijn, kunnen we die emotie niet in de vorm van een melancholisch liefdesliedje gieten. Die vorm verandert, omdat het concept bij het liedje moet passen.
Wat is de toekomst van de smartlap?
Wieger: We hebben een track [red. en inmiddels heel album] gemaakt die heet ‘De smartlap is niet dood’ als verwijzing naar punk’s not dead. Het is niet dood, het is niet klaar, we gaan het gewoon nieuw leven inblazen, op een andere manier.
Sophie: We gaan herdefiniëren wat smartlap is. Op een manier die meer verschillende mensen aanspreekt dan het traditionele smartlap publiek. Eentje die je aan het denken zet.
Het nummer Tweede Kamer, wat jullie hebben gemaakt met Goldband, pleit voor meer vrouwen in de kamer. Nu is de verdeling in de Tweede Kamer 50/50, sinds kort. Wat vinden jullie van deze ontwikkeling?
Sophie: Onlangs is de bedenktijd van de abortus afgeschaft, en dat laat echt duidelijk zien waarom het belangrijk is om meer vrouwen in de Tweede Kamer te hebben. Het is fijn dat dat de verdeling man/vrouw nu 50/50 is. Maar de gelijkheid is nog ver te zoeken, aangezien er nog steeds veel discriminatie speelt in de politiek bijvoorbeeld voor mensen van kleur.
'Wat is het kut om agent te zijn', een cover van Fleetwood Mac’s Everywhere, is een protestsong tegen de politie. Protestsongs hebben een historie in de jaren ‘60, en in punk. Wat betekent de protestsong in deze tijd?
Sophie: Wat het toen ook heeft betekent. De protestsong is een manier van protesteren en van ergens voor staan.
Wieger: Het is zowel een kunstuiting van onze kant als ook een manier om mensen aan het denken te zetten. Soms zijn we best wel heavy in onze teksten en dan krijgen we woedende reacties. Dat is alleen maar goed, dan gaan mensen er tenminste echt over nadenken.. We willen echt wat los maken met de protestsong, en daarvoor schuwen we ook niet bepaald gewicht in het onderwerp, of een weirde vorm van het liedje.
Jullie hebben ook het lied 'Voor Ajax' gemaakt, als ode aan Amsterdam en de 35ste landstitel van Ajax. In mijn beleving is voetbal een sport waar ook veel problemen uit voortkomen. Waarom toch een Ajax-anthem?
Sophie: Ik heb toch liefde voor voetbal ondanks alle misstanden en kortzichtige supporters. Ik heb zelf veel gevoetbald, ook ligt mijn hart echt bij Ajax als Amsterdammer. Toch mag ik als vrouw niet echt meedoen, het blijft een door mannen gedomineerde cultuur. Ik ben daar nu ook een film over aan het maken voor de VPRO, over met wat er misgaat in voetbal.
Wieger: We zijn door Ajax gevraagd om een lied te maken. Sophie houd echt van Ajax, maar ze is ook kritisch. En het feit dat Ajax ons vroeg, om als Sophie Straat het kampioenslied te maken, vonden wij een goede stap in de juiste richting.
Wat is het leukste wat jullie hebben meegemaakt als band?
Wieger: Eerder hadden we door corona maar twee keer voor een volle zaal zonder maatregelen gespeeld, één keer in Nijmegen en één keer in het Stroomhuis in Eindhoven waar iedereen echt helemaal los ging. De menigte die uit z’n dak gaat, de euforie die je dan voelt is geweldig. Dat soort avonden zou ik echt wel als een hoogtepunt van onze carrière beschouwen. Mensen die meezingen, schreeuwen en dansen. De energie die dan ontstaat, dat is het mooiste wat er is.
